Przemoc domowa to problem natury prawnej, moralnej, psychologicznej i społecznej. W świetle przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy domowej jako przemoc należy rozumieć:
„jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.”
Przemoc domowa ma charakter:
1. intencjonalny - jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary,
2. nierównomierny - jedna ze stron ma przewagę nad drugą, to ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy,
3. naruszenia praw i dóbr osobistych - sprawca narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku, itd.),
4. powodowania cierpienia i bólu - narażenie zdrowia i życia ofiary, które w konsekwencji powoduje mniejszą zdolność do samoobrony.
Przemoc to nie tylko bicie, siniaki i rany na ciele, ale to wszystkie sytuacje, kiedy silniejszy, bardziej pewny siebie człowiek krzywdzi słabszego od siebie. Przemoc może być:
1. Fizyczna (naruszanie nietykalności fizycznej)
Każde agresywne, celowe zachowanie skierowane przeciwko ciału ofiary, mogące prowadzić do bólu oraz fizycznych obrażeń (m.in. popychanie, obezwładnianie, szarpanie, policzkowanie, uderzanie pięścią, kopanie, duszenie, rzucanie przedmiotami, użycie broni, itp.). Skutkiem przemocy fizycznej mogą być złamania, siniaki, rany.
2. Psychiczna (naruszenie godności osobistej)
Agresywne powtarzające się zachowania, które mają na ogół charakter poniżający lub budzący poczucie zagrożenia i wywołują emocjonalny ból lub cierpienie (m.in. wyśmiewanie, wyzywanie, stała krytyka, groźby, wmawianie choroby psychicznej, kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami, itp.).
3. Ekonomiczna (naruszanie własności)
Uniemożliwienie dostępu do rodzinnych środków finansowych (np. odbieranie zarobionych pieniędzy, rzeczy osobistych, niszczenie mienia, niezaspokajanie podstawowych materialnych potrzeb rodziny, uniemożliwianie podjęcia pracy, itp.).
4. Seksualna (naruszanie intymności)
Wymuszanie pożycia seksualnego lub nieakceptowanych i niechcianych praktyk seksualnych (np. wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego, demonstrowanie zazdrości, krytyka zachowań seksualnych, itp.).
5. Cyfrowa
Wykorzystywanie komunikacji cyfrowej (najczęściej posty, komentarze w mediach społecznościowych, wiadomości wysyłane przez komunikatory internetowe, a także e-maile i SMS-y) do poniżania, nękania lub zastraszania innej osoby.
6. Zaniedbanie (naruszenie prawa do opieki ze strony osób bliskich) i niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych członka rodziny, które prowadzi do jego cierpienia (np. niezapewnianie odpowiedniego jedzenia, ubrań, schronienia, bezpieczeństwa, opieki medycznej, itp.).
Jeśli doznajesz przemocy domowej lub jesteś jej świadkiem NIE ZWLEKAJ, ZAREAGUJ, ZAWIADOM odpowiednie instytucje - Sąd, Prokuratura, Policja i Ośrodki Pomocy Społecznej mają obowiązek Ci pomóc. Przemoc domowa jest przestępstwem - art. 207 § 1 kk. - „Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.
PAMIĘTAJ, ŻE PRAWO JEST PO STRONIE OSOBY DOTKNIĘTEJ PRZEMOCĄ.
CO MOŻESZ ZROBIĆ?
- Zadbaj o swoje bezpieczeństwo - w chwili ataku unikaj sprawcy i znajdź bezpieczne miejsce, gdzie spokojnie zastanowisz się, co robić dalej.
- Wezwij Policję albo poproś kogoś o jej wezwanie. Policjant podczas interwencji ma obowiązek m.in.: udzielenia Ci niezbędnej pomocy, np. wezwania pogotowia lub zawiadomienia innych instytucji; sporządzenia z interwencji notatki urzędowej (Niebieskiej Karty) - Karty A; przekazania Ci Karty B - zawierającej informacje na temat Twoich praw, adresy i telefony lokalnych placówek i instytucji, w których można uzyskać pomoc; zatrzymania sprawcy przemocy na czas do 48 godzin, jeśli jego zachowanie zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu; wydania wobec osoby stosującej przemoc, stwarzającej zagrożenie dla Twojego życia lub zdrowia, nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia - są one natychmiast wykonalne.
- Nie czekaj! Złóż zawiadomienie o przestępstwie pisemnie lub ustnie do protokołu, w prokuraturze lub na Policji (interwencja Policji w Twoim domu nie jest równoznaczna z zawiadomieniem o przestępstwie). Zbieraj wszystkie dokumenty, które powstają w Twoich kontaktach z Policją lub Prokuraturą.
- W przypadku pobicia jak najszybciej idź do lekarza (np. pierwszego kontaktu) i poproś o bezpłatne zaświadczenie o stanie zdrowia i obrażeniach. Zbieraj dowody!
- Skontaktuj się z instytucją lub organizacją udzielającą pomocy ofiarom przemocy w rodzinie.
- Nie ukrywaj przemocy przed rodziną, sąsiadami i znajomymi - w razie potrzeby pomogą Ci, a podczas procesu będą świadczyć na Twoją korzyść (jeśli trzeba, anonimowo).
- Nie daj się przekonać, zastraszyć, ani zaszantażować. O Twoich sprawach decydujesz tylko Ty i nikt inny. Masz do tego prawo i potrafisz to zrobić.
PROCEDURA „NIEBIESKIE KARTY”
Podejmowanie interwencji w środowisku odbywa się na podstawie procedury „Niebieskie Karty” i nie wymaga zgody osoby doznającej przemocy domowej, ani osoby stosującej przemoc domową. Procedura „Niebieskie Karty” obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, Policji, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, oświaty oraz ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem stosowania przemocy domowej. Za integrowanie i koordynowanie tych działań na poziomie gminy oraz tworzenie warunków umożliwiających realizację zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej, odpowiada Zespół Interdyscyplinarny.
GDZIE MOŻNA SZUKAĆ POMOCY?
Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich jest ofiarą przemocy - ZWRÓĆ SIĘ O POMOC! Do Twojej dyspozycji są:
NA TERENIE BARTOSZYC I POWIATU BARTOSZYCKIEGO
1. Komenda Powiatowa Policji w Bartoszycach
ul. Wyszyńskiego 28, tel. alarmowy 997, tel. 47 73 212 00
(podejmowanie interwencji, udzielanie pomocy ofiarom przemocy, procedura „Niebieskie Karty”)
2. Prokuratura Rejonowa w Bartoszycach
ul. Bohaterów Warszawy 16, tel. 89 762 76 60
(przyjmowanie zawiadomień o możliwej przemocy, prowadzenie postępowań przygotowawczych)
3. Sąd Rejonowy w Bartoszycach
ul. Warszawska 7, tel. 89 762 22 96
(wydawanie orzeczeń w sprawach związanych z przemocą)
4. I Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej w Bartoszycach
ul. Warszawska 7, tel. (89) 612 38 01
(sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń sądowych)
5. Zespół Interdyscyplinarny w Bartoszycach
Urząd Miasta w Bartoszycach, ul. Boh. Monte Cassino 1, tel. 89 762 98 58
(koordynowanie działań w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej na poziomie miasta)
6. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Urząd Miasta w Bartoszycach, ul. Boh. Monte Cassino 1, tel. 89 762 98 58
(orzekanie o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu)
7. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Bartoszycach
ul. Pieniężnego 10a, tel. 89 762 50 30
(wsparcie socjalne i poradnictwo specjalistyczne)
8. Punkt Informacyjno-Konsultacyjny dla osób uzależnionych i ich rodzin oraz ofiar przemocy domowej
ul. Wajdy 10, tel. 668 835 071
(poradnictwo dla osób uzależnionych i współuzależnionych, pomoc specjalistyczna)
9. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bartoszycach
ul. Limanowskiego 11, tel. 89 762 97 50,
(poradnictwo prawne, pedagogiczne, psychologiczne, programy profilaktyczne, programy korekcyjno-edukacyjne dla sprawców przemocy)
10. Szpital Powiatowy im. Jana Pawła II w Bartoszycach
ul. Kardynała Wyszyńskiego 11, tel. alarmowy 999, tel. 89 675 23 50
(całodobowa opieka medyczna nad ofiarami przemocy fizycznej - ambulatoryjna i stacjonarna)
11. Poradnia Profilaktyczno-Konsultacyjna Stowarzyszenie MONAR w Bartoszycach
ul. Sikorskiego 6, tel. 606 642 940
(poradnictwo rodzinne, konsultacje dla osób uzależnionych, zajęcia grupowe psychoedukacyjne oraz wychowawczo-profilaktyczne dla dzieci i młodzieży)
12. Warmińsko-Mazurski Stowarzyszenie Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Prawnej „SAPERE AUDE”
ul. Hubalczyków 2, tel. 720 703 255
Poniedziałek godz. 8.00 - 13.00, czwartek godz. 14.00 - 19.00
(mediacje, doradztwo pierwszego kontaktu, wsparcie: prawne, psychologiczne, materialne, inne zgodne z potrzebami)
OGÓLNOPOLSKIE
1. Numer Alarmowy 112 (bezpłatny), całodobowo
2. Linia Pomocy Pokrzywdzonym tel. 222 309 900 (bezpłatny), całodobowo
3. Telefon dla Ofiar i Świadków Przemocy Domowej - Niebieska Linia, tel. 801 120 002 (bezpłatny), całodobowo
4. Policyjny Telefon Zaufania, tel. 800 120 226 (bezpłatny),poniedziałek - piątek, godz. 12.00 - 22.00, (wsparcie i pomoc psychologiczna, informacje o możliwościach uzyskania pomocy najbliżej miejsca zamieszkania)
5. Ogólnopolska Poradnia Telefoniczna dla Osób Przeżywających Kryzys Emocjonalny, tel. 116 123 (bezpłatny), codziennie godz. 14.00 - 22.00
6. Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym, tel. 800 12 12 12 (bezpłatny), całodobowo
7. Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka, tel. 800 702 222 (bezpłatny), całodobowo
8. Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży, tel. 116 111 (bezpłatny), całodobowo, www.116111.pl
BAZA DANYCH INFRASTRUKTURY
INSTYTUCJI RZĄDOWYCH I SAMORZĄDOWYCH, A TAKŻE PODMIOTÓW ORAZ ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
UDZIELAJĄCYCH POMOCY
Osobom doznającym przemocy domowej - baza danych insfrastruktury dostępna jest na stronie Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie - obszar "Polityka społeczna" - "Przeciwdziałanie przemocy" https://www.gov.pl/web/uw-warminsko-mazurski/osoby-doznajace-przemocy-domowej
Osobom stosującym przemoc domową - baza danych insfrastruktury dostępna jest na stronie Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie - obszar "Polityka społeczna" - "Przeciwdziałanie przemocy" https://www.gov.pl/web/uw-warminsko-mazurski/osoby-stosujace-przemoc-domowa